Καρκίνος Στο Πάγκρεας:  Επέμβαση Whipple & Παγκρεατεκτομή

Η χειρουργική παγκρέατος αφορά το πάγκρεας, ένα όργανο που βρίσκεται στον οπισθοπεριτοναικό χώρο, δηλαδή στο πίσω μέρος της κοιλιάς. Έχει δύο βασικές λειτουργίες: παράγει ένζυμα που βοηθούν στη χώνεψη της τροφής, και παράγει σημαντικές ορμόνες όπως η ινσουλίνη, η οποία ρυθμίζει το σάκχαρο του αίματος.

Υπάρχουν διάφορες μορφές παθήσεων που αφορούν το πάγκρεας , καλοήθεις η κακοήθεις νεοπλασίες άλλα και τα λεγόμενα κυσταδενώματα (κυστικά μορφώματα του παγκρέατος) που μπορούν να αντιμετωπισθούν χειρουργικά και κάποιες από αυτές και λαπαροσκοπικά.

Ο πιο συχνός τύπος παγκρεατικού καρκίνου προέρχεται από τα κύτταρα του πακγρεατικού πόρου ,ενός αγωγού που μεταφέρει τα ένζυμα του αδένα στο έντερο.  Αυτός ο τύπος όγκου είναι γνωστός ως παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα. Λιγότερο συχνά σχηματίζονται όγκοι στα κύτταρα που παράγουν ορμόνες, στα ενδοκρινικά κύτταρα του αδένα. Αυτοί οι όγκοι ονομάζονται νευρο-ενδοκρινικά νεοπλάσματα,  με χαρακτηριστικό τους την παρουσία στο αίμα μεγάλων συγκεντρώσεων της ουσίας που παράγουν και έχουν γενικά καλύτερη πρόγνωση. Τέλος, ο πιο σπάνιος τύπος όγκου του αδένα είναι ο σπλαχνικός (acinar cell), με ενδιάμεση πρόγνωση.

Συμπτώματα των νεοπλασιών του παγκρέατος

Οι ασθενείς με πρώιμο καρκίνο του παγκρέατος δεν εμφανίζουν συνήθως έντονα συμπτώματα. Ως αποτέλεσμα, η πάθηση συχνά διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Τα συμπτώματα που εμφανίζονται σε πιό προχωρημένες καταστάσεις εξαρτώνται από τη θέση του καρκίνου. Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν ίκτερο (κίτρινη χροιά του δέρματος, και σκουρόχρωμα ούρα), αν ο όγκος είναι στο πρόσθιο τμήμα του αδένα (κεφαλή) και πιέζει η αποφράσει τον χοληδόχο πόρο. Οι περισσότεροι όγκοι που αναπτύσσονται στο σώμα ή στην ουρά του αδένα είναι ασυμπτωματικοί,γι αυτο η διάγνωση τους είναι δύσκολη , αν και ορισμένοι ασθενείς έχουν έναν συνεχή, βύθιο αλλά  ήπιο κοιλιακό πόνο.

Όσον αφορά τα παγκρεατικά νευρο-ενδοκρινικά νεοπλάσματα τα συμπτώματα τους προέρχονται από την υπερπαραγωγή των ορμονών που παράγουν με συχνότερη την παραγωγή ινσουλίνης  (ινσουλίνωμα) που οδηγεί σε βαριές υπογλυκαιμίες.

Βέβαια πρέπει να τονισθεί ότι υπάρχουν και τα μη λειτουργικά (µη ορµονοπαραγωγά) νευροενδοκρινικά νεοπλάσµατα του παγκρέατος των οποίων η συμπτωματολογία άλλα και η κακοήθεια  θυμίζει περισσότερο αυτήν του αδενοκαρκινώματος του παγκρέατος.Έτσι οι ασθενείς  παρουσιάζονται με επιγαστραλγία, απώλεια βάρους, μάζα κοιλίας και ίκτερο. Ο ίκτερος είναι αρκετά συχνός καθότι στις περισσότερες περιπτώσεις ο όγκος εντοπίζεται στην κεφαλή του παγκρέατος .

Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση των νεοπλασιών του παγκρέατος

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του παγκρέατος.

  • Το κάπνισμα είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας που αυξάνει το κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος.
  • Η παχυσαρκία ή το υπερβολικό βάρος καθώς κ
  • Διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος
  • Χρόνια παγκρεατίτιδα

. Σχετικά με τους νευρο-ενδοκρινείς όγκους, οι παράγοντες κινδύνου είναι λιγότερο κατανοητοί.

Παγκρεατικές κύστεις

Οι κύστεις είναι ανατομικές δομές γεμάτες με υγρό που μπορεί να αναπτυχθούν σε όλη την περιφέρεια του αδένα. Αυτές οι κύστες μπορεί να εντοπιστούν σε μελέτες απεικόνισης που εκτελούνται για άλλους λόγους. Οι περισσότερες είναι καλοήθεις και δεν αυξάνουν το κίνδυνο εμφάνισης όγκου στον αδένα. Υπάρχουν όμως συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στη δομή της κύστης (πάχυνση τοιχώματος, μέγεθος ή αύξηση του μεγέθους της κύστης), όπως και στη σύσταση της κύστης (τύπος υγρού που εμπεριέχουν, όπως ανιχνεύεται συχνά με ενδοσκοπικό υπέρηχο), τα οποία αξιολογούνται ως παράγοντες κινδύνου.

Είδη επεμβάσεων στην χειρουργική παγκρέατος

Η χειρουργική επέμβαση είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία για τους όγκους του παγκρέατος. Συχνά, είναι η μόνη θεραπεία που απαιτείται για όγκους που αντιμετωπίζονται σε πρώιμο στάδιο. Ο τύπος της χειρουργικής επέμβασης εξαρτάται από τη θέση και τον τύπο του όγκου.

Επέμβαση Whipple

Η επέμβαση Whipple ενδείκνυται για όγκους στην κεφαλή του παγκρέατος. Κατά τη διάρκεια αυτής της επέμβασης, αφαιρείται η κεφαλή του οργάνου και το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου (δωδεκαδάκτυλο), η χοληδόχος κύστη, και ενα τμήμα του κοινού χοληφόρου πόρου. Μερικές φορές ένα μικρό τμήμα του στομάχου κοντά στο δωδεκαδάκτυλο αφαιρείται επίσης κατά τη διάρκεια της επέμβασης, ανάλογα με την ανατομία. Μετά την αφαίρεση, επανασυνδέεται το λεπτό έντερο με το υπόλοιπο πάγκρεας, τον χοληφόρο πόρο και το στομάχι. Η εγχείρηση διαρκεί 4 ώρες, ανάλογα με την ανατομία του κάθε ασθενούς και η ανάρρωση στο νοσοκομείο διαρκεί 5-7 μέρες.

Περιφερική παγκρεατεκτομή

Η περιφερική παγκρεατεκτομή ενδείκνυται για την αντιμετώπιση όγκων στο σώμα ή την ουρά του παγκρέατος. Κατά τη διάρκεια αυτής της επέμβασης, αφαιρείται το πίσω μέρος του αδένα και κάποιες φορές και ο σπλήνας. Η εγχείρηση διαρκεί 2-3 ώρες, ανάλογα με την ανατομία του κάθε ασθενούς, και η ανάρρωση στο νοσοκομείο διαρκεί 2-3 μέρες.

Ολική παγκρεατεκτομή

Αφορά όγκους που καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος του παγκρέατος και δεν μπορεί να γίνει καμία από τις δύο παραπάνω επεμβάσεις. Είναι ιδιαίτερα ακρωτηριαστική  με πολλές επιπλοκές .

Οι επεμβάσεις στο πάγκρεας μπορούν να γινουν εαν υπάρχουν οι ενδείξεις, με τεχνικές ελάχιστα επεμβατικής, λαπαροσκοπικής χειρουργικής. Η επέμβαση δηλαδή γίνεται με 4 μικρές τομές 5 με 12 χιλιοστών στην κοιλιακή χώρα. Από αυτές ,εισάγεται μια μικρή κάμερα και μια σειρά από λεπτά χειρουργικά εργαλεία για να εκτελεσθεί η επέμβαση. Τα πλεονέκτηματα της λαπαροσκοπικής χειρουργικής είναι πολλά και σημαντικά τόσο για την σωστή αντιμετώπιση της νόσου όσο και για την ανάρρωση του ασθενούς.