Τι είναι η δυσκοιλιότητα

H δυσκοιλιότητα είναι κάτι πολύ συχνό στην συγχρονη κοινωνία κυρίως λόγω του τρόπου ζωης στίς μεγάλες κυρίως πόλεις , συνήθως όμως είναι ήπια και περιστασιακή. Η ύπαρξη πολλών φαρμάκων για την δυσκοιλιότητα και η εύκολη προσπέλαση σε αυτα οδηγεί στο να πηγαίνουν στον γιατρό για συμβουλή μόνο το 30% των ασθενών.Η δυσκοιλιότητα οφείλεται σε μειωμένη περισταλτικότητα του εντέρου και συνεπάγεται παραμονή σκληρών κοπράνων στο ορθό ή το παχύ έντερο, με αποτέλεσμα ο ασθενής να νιώθει «φουσκωμένος». Εάν η δυσκοιλιότητα παραταθεί μπορεί να προκαλέσει κοπρόσταση. Η δυσκοιλιότητα και η κοπρόσταση πρέπει να προλαμβάνονται, ώστε να μην εμφανίζεται διάταση και πόνος.

Τι ορίζουμε ως δυσκοιλιότητα και εάν η δυσκοιλιότητα αφορά την συχνότητα των κενώσεων ή την δυσκολία στην κένωση. Υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια που προσδιορίζουν αν υπάρχει δυσκοιλιότητα. Έτσι λοιπόν όταν υπάρχουν 2 από τα παρακάτω για τουλάχιστον 12 εβδομάδες τον τελευταίο χρόνο υπάρχει δυσκοιλιοτητα που πρέπει να διερευνηθει τόσο οσο προς το είδος όσο και προς το αίτιο.

• Δυσκολία [σφίξιμο] τουλάχιστον στο 25% των κενώσεων
• Σκληρά κόπρανα σε τουλάχιστον στο 25% των κενώσεων
• Αίσθημα ανεπαρκούς κένωσης τουλάχιστον στο 25% των κενώσεων
• Aίσθημα κωλύματος στον πρωκτό κατά την κένωση σε τουλάχιστο 25% των κενώσεων
• Μηχανικές κινήσεις [π.χ. είσοδος του δακτύλου..] για να διευκολυνθεί η κένωση σε τουλάχιστον 25% των κενώσεων
• Λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα

Κατηγορίες δυσκοιλιότητας

Δυσκοιλιότητα βραδείας διέλευσης στο παχύ έντερο εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες και σχετίζεται με διαταραχές στο μυεντερικό πλέγμα και σε νευροδιαβιβαστές με απότέλεσμα την ελάττωση της έντασης των περισταλτικών κινήσεων που προωθούν τα κόπρανα προς το κατώτερο τμημα του εντερου και τελικά την έξοδο.

Δυσκοιλιότητα με φυσιολογικό χρόνο διέλευσης συνήθως σε άτομα με έντονο στρες ενώ συνυπάρχει συχνά και διαταραχή στην λειτουργία του σφιγκτήρα αλλα στις ορθοπρωκτικές κινητικές και αισθητικές λειτουργίες

Διαταραχές αφόδευσης [δυσχεσία] είναι διαταραχές που αποκτώνται απο λανθασμένεσ τεχνικές και συνήθειες αφόδευσης και οφείλονται κυρίως σε αδυναμία χαλάρωσης του ηβοορθικού μυός και σφιγκτήρων μυών και μη ευθειασμό της ορθοπρωκτικής γωνίας. Πολλοί από τους ασθενείς αυτούς έχουν και δυσκοιλιότητα βραδείας διόδου .

Αίτια στην δυσκοιλιότητα

Στα αίτια της δυσκοιλιότητας περιλαμβάνονται η ανεπαρκής άσκηση, το στρες, διάφορα φάρμακα και το πτωχό σε φυτικές ίνες διαιτολόγιο. Τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα (π.χ. vincristine, vinblastine) προκαλούν συχνά δυσκοιλιότητα, όπως και τα ναρκωτικά (π.χ. μορφίνη, κωδεϊνη), τα ηρεμιστικά, τα υπναγωγά, τα αντικαταθλιπτικά, τα σπασμολυτικά του γαστρεντερικού, τα διουρητικά και τα αντιόξινα (που περιέχουν ασβέστιο και αργίλιο). Εφόσον απαιτείται η χορήγηση αυτών των φαρμάκων, ο ιατρός συστήνει επικουρικά την λήψη ουσιών (που μαλακώνουν τα κόπρανα), ελαφρών υπακτικών ή χρήση ειδικών υποθέτων. Επίσης, μπορεί να χρειαστεί να γίνουν υποκλυσμοί για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.

Διάγνωση στήν δυσκοιλιότητα

Αρχικά γίνεται δακτυλική εξέταση του ορθύ και του πρωκτού. Είναι μία εξέταση απλή, η οποία όμως δίνει μία πληθώρα πληροφοριών στον ειδικό ιατρό. Στη συνέχεια μπορεί να γινει μία ακτινολογική εξέταση με σκιαστικό δηλαδή διάβαση παχέος εντέρου που είναι απλή ακτινολογική εξέταση που υπολογίζει την ταχύτητα διάβασης των κοπράνων μέσα από το παχύ έντερο. , ή μια κολονοσκόπηση για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν πολύποδες ,όγκοι η και εκκολπώματα που μπορουν να προκαλέσουν στένωση του εντέρου μετά απο φλεγμονή. Αν αυτές οι εξετάσεις δείξουν κάποιο πρόβλημα, αυτό θα αντιμετωπιστεί χειρουργικά.

Αν αυτές οι πρώτες βασικές εξετάσεις βγουν φυσιολογικές,γίνονται πιο εξειδικευμένες εξετάσεις λειτουργικότητας του παχέος εντέρου. Οι εξετάσεις που μπορεί να χρειαστούν είναι

Διορθικό υπερηχογράφημα : Υπέρηχος της περιοχής του πρωκτού για την αναγνώριση της δομής των μυών της περιοχής και της λειτουργικότητας και συνεργασίας αυτών Δυναμική μαγνητική τομογραφία (dynamic MRI): Μαγνητική τομογραφία κίνησης, η οποία καταγράφει αναλυτικά την κινητικότητα του πυελικού εδάφους Αφοδευσιογράφημα : Ακτινογραφία με σκιαστικό η οποία ελέγχει την ακριβή λειτουργικότητα του κατώτερου ορθού και πρωκτού και της διαδικασίας της κένωσης Μανομετρία : Εκτίμηση πιέσεων ηρεμίας και λειτουργίας του ορθικού σωλήνα

Σημεία και Συμπτώματα της δυσκοιλιότητας που απαιτούν παραπάνω έλεγχο

• Ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Νυκτερινός πόνος
• Αίμα στα κόπρανα
• Πρόσφατη αλλαγή στις εντερικές συνήθειες
• Άλγος πρωκτού κατά την αφόδευση
• Ηλικία > 50 ετών
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου
• Ιστορικό φλεγμονώδους νόσου του εντέρου
• Ευρήματα στην φυσική εξέταση
• Αναιμία, Λευκοκυττάρωση, αυξημένη ΤΚΕ
• Αυξημένο ασβέστιο
• Αυξημένη ΤSH

Θεραπεία της δυσκοιλιότητας

Φαρμακευτική αντιμετώπιση

Εάν ο ασθενής εμφανίζει δυσκοιλιότητα είναι σημαντικό να ζητάει την συμβουλή ιατρού. Η αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας πρέπει να γίνεται μόνο υπό ιατρική καθοδήγηση. Ο ασθενής δεν πρέπει να προσπαθεί να διαγνώσει και να θεραπεύσει μόνος του το πρόβλημα της δυσκοιλιότητας, επειδή τα ενδεχόμενα είναι πολλά.

Για παράδειγμα, μπορεί να εμφανιστεί διάρροια ενώ υπάρχει κοπρόσταση (υδαρή κόπρανα κινούνται γύρω από την περιοχή της κοπρόστασης). Εάν ο ασθενής αποφασίσει να πάρει αντιδιαρροϊκά φάρμακα μπορεί να επιδεινωθεί σοβαρά το πρόβλημα. Τα καθαρτικά βασικά χωρίζονται σε 3 κατηγορίες: τα οσμωτικά [λακτουλόζη, πολυαιθυλενική γλυκόλη, σορβιτόλη], τα διογκωτικά [ψύλλιο], και τα διεγερτικά [σέννα, δισακοδύλη..]. Δεν είναι όλα τα καθαρτικά το ίδιο δραστικά σε όλους τους ασθενείς.

• Ουσίες που μαλακώνουν τα κόπρανα.
• Ελαφρά υπακτικά, που βελτιώνουν την κινητικότητα του εντέρου.
• Ισχυρά υπακτικά.
• Υπακτικά, που αυξάνουν την εντερική δραστηριότητα.
• Υπακτικά, που αυξάνουν την μάζα του εντερικού περιεχομένου.
• Υπακτικά με μαγνήσιο πρέπει να αποφεύγονται σε ασθενείς με νεφρική νόσο (τα υπακτικά με μαγνήσιο προκαλούν επίσης διάρροια). Υπακτικά με νάτριο πρέπει να αποφεύγονται σε ασθενείς με καρδιολογικό πρόβλημα.
• Σε ασθενείς, που λαμβάνουν ναρκωτικά, είναι σκόπιμο να χρησιμοποιούνται μαλακτικά των κοπράνων και ήπια υπακτικά.

Όλα τα υπακτικά πρέπει να χορηγούνται με προσοχή. Εάν ο ασθενής τα χρησιμοποιεί συνεχώς, προκαλείται ερεθισμός του γαστρεντερικού συστήματος, οπότε δυσχεραίνεται η επάνοδος του εντέρου στην φυσιολογική λειτουργία. Αυξημένες δόσεις ενδέχεται να αμβλύνουν φυσιολογικά αντανακλαστικά του εντέρου και του πρωκτού, που διεγείρουν την κινητικότητα του γαστρεντερικού συστήματος.

Διατροφικές οδηγίες για την δυσκοιλιότητα

• Τρώτε τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, δηλαδή φρέσκα φρούτα και λαχανικά (ωμά ή μαγειρεμένα με τη φλούδα), αποξηραμένα φρούτα και δημητριακά. Αποφεύγετε τα ωμά φρούτα και λαχανικά εάν τα λευκοκύτταρα του αίματος δεν υπερβαίνουν τα 1.800. Σημείωση:πρέπει να αρχίσετε διαιτολόγιο πλούσιο σε ίνες πριν την έναρξη της χημειοθεραπείας.
• Πίνετε άφθονα υγρά (8 – 10 ποτήρια την ημέρα). Προσπαθήστε να πίνετε κυρίως θρεπτικά υγρά (χτυπητό κρύο γάλα, μείγματα με αυγό και χυμούς) παρά σκέτο νερό, επειδή τα απλά υγρά ίσως σας δημιουργήσουν αίσθημα πληρότητας και μειώσουν την όρεξή σας.
• Προσθέστε σταδιακά στο διαιτολόγιό σας πίτουρο. Ξεκινήστε με 2 κουτάλια της σούπας (10 ml) την ημέρα και βαθμιαία αυξήστε το σε 4 – 6 κουτάλια της σούπας (20-30 ml) την ημέρα.
• Πασπαλίστε με πίτουρο τα δημητριακά ή προσθέστε το στο κομμάτι του κρέατος, στα βρασμένα φαγητά, στο ταψί με το κέικ και στα μαγειρεμένα φαγητά.
• Αποφεύγετε τα ραφιναρισμένα τρόφιμα, όπως το λευκό ψωμί, τα αμυλώδη επιδόρπια και τα ζαχαρωτά. Επίσης, αποφεύγετε τις σοκολάτες, το τυρί και τα αυγά, επειδή μπορεί να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα.
• Για να σταθεροποιήσετε την κινητικότητα του εντέρου, να τρώτε ξερά δαμάσκηνα ή να πίνετε ένα ποτήρι με χυμό δαμάσκηνου το πρωί ή το βράδυ πριν κοιμηθείτε. Τα δαμάσκηνα περιέχουν φυσικά υπακτικά, όπως οι ίνες. Ο ζεστός χυμός του δαμάσκηνου και τα βρασμένα δαμάσκηνα είναι τα πιο αποτελεσματικά.
• Φάτε ένα καλό πρωινό με οποιοδήποτε ζεστό ρόφημα, π.χ. τσάι, ζεστό λεμόνι με νερό ή καφέ χωρίς καφεΐνη.
• Ξεκουράζεστε και τρώτε σε καθορισμένες ώρες και σε ήσυχη ατμόσφαιρα.
• Κάντε μερικές ασκήσεις για να διεγείρετε τα αντανακλαστικά του εντέρου και να βοηθήσετε να διατηρηθεί η φυσιολογική κένωση.

Τί είναι κοπρόσταση

Κοπρόσταση υπάρχει όταν τα κόπρανα δεν αποβάλλονται καθόλου από τον πρωκτό για μεγάλο χρονικό διάστημα . Τα κόπρανα σκληραίνουν συνεχώς, όσο το νερό που περιέχουν απορροφάται από τον βλεννογόνο του εντέρου. Τελικά αποφράσσεται το έντερο και ο ασθενής έχει έντονους πόνους στην κοιλία και κάποιες φορές μπορεί να κινδυνεύει και η ζωή του από πιθανή ρήξη του αποφραγμένου εντέρου. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει την εισαγωγή νερού και γλυκερίνης στο έντερο με υποκλεισμό, ώστε να μαλακώσουν τα κόπρανα. Μερικές φορές, βέβαια πρέπει να γίνεται αφαίρεση των σκληρών κοπράνων από τον πρωκτικό σωλήνα με το δάκτυλο, ώστε να διαλύσει μία μεγάλη κοπρανώδη μάζα .