Τι είναι οι κήλες και πως δημιουργούνται 

Με τον όρο κήλη περιγράφεται μια παθολογική κατάσταση, κατά την οποία κάτι προβάλλει μέσα από την περιοχή της κοιλιάς. Με απλά λόγια, αυτό που αποκαλούμε κήλη, είναι όταν ένα όργανο ή μέρος ενός οργάνου (συνήθως το έντερο) προβάλλει μέσα από το τοίχωμα της κοιλιάς προς τα έξω.

Η συχνότητα με την οποία εμφανίζεται η κήλη εκτιμάται γύρω στο 25% στους άνδρες, δηλαδή 1 στους 4 θα εμφανίσει σε κάποια στιγμή κήλη, ενώ στις γυναίκες, η αναλογία υπολογίζεται σε 1 στις 50.

Ανάλογα με το σημείο όπου εντοπίζεται η προβολή του οργάνου στο σώμα, ονομάζεται αντίστοιχα και το είδος της κήλης. Έτσι λοιπόν έχουμε βουβωνοκήλη, η οποία προβάλει στη βουβωνική χώρα, ομφαλοκήλη όταν προβάλει στον ομφαλό κλπ.

 

Είδη Κήλης

Οι κήλες περιλαμβάνουν διάφορα είδη και ταξινομούνται ανάλογα με την τοποθεσία που εμφανίζονται στο ανθρώπινο σώμα. Βάσει των παραπάνω λοιπόν, προκύπτουν τα εξής είδη κήλης:

• Βουβωνοκήλη
• Μηροκήλη
• Ομφαλοκήλη
• Επιγαστρική κήλη
• Μετεγχειρητική κήλη
• Υδροκήλη

Ας εξετάσουμε λίγο πιο προσεκτικά την καθεμία από αυτές και τα βασικά χαρακτηριστικά της.

Βουβωνοκήλη

Η βουβωνοκήλη είναι η πιο συχνή κήλη από όλες, με το ποσοστό εμφάνισής της να κυμαίνεται περίπου στο 70%. Εντοπίζεται στους βουβώνες, οι οποίες είναι οι μικρές περιοχές που βρίσκονται σε κάθε πλάγιο της κάτω κοιλιάς, ακριβώς πάνω από την γραµµή που ξεχωρίζει την κοιλιά από τα πόδια.

Η βουβωνοκήλη δημιουργείται µέσα στο βουβωνικό κανάλι, από το σημείο όπου διέρχεται ο σπερματικός τόνος µε αγγεία και νεύρα στους άνδρες και ο στρογγύλος σύνδεσμος στις γυναίκες.

Ο ασθενής μπορεί να καταλάβει ακόμα και μόνος του ότι έχει βουβωνοκήλη, αν ψηλαφήσει την περιοχή ή παρατηρήσει ένα πρήξιμο κάτω από το δέρμα στη βουβωνική περιοχή. Η βουβωνοκήλη μπορεί να εκδηλώνεται με παρουσία ή απουσία πόνου και το πρήξιμο συχνά εξαφανίζεται όταν ξαπλώσει, αφού το περιεχόμενο της κήλης ξαναμπαίνει μέσα στην κοιλιά.

Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να μην εμφανίζεται καν διόγκωση, αλλά να εκδηλώνεται με ήπια δυσφορία στο περπάτημα ή στην οδήγηση, καθώς και όταν ο ασθενής κάθεται ή στέκεται όρθιος για πολλές ώρες.

Πολλές φορές η βουβωνοκήλη μπορεί να είναι εντελώς ασυμπτωματική ή να μην είναι ορατή με γυμνό μάτι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει. Γι’ αυτό και η επιβεβαίωση της διάγνωσης είναι απαραίτητη από τον θεράποντα ιατρό.

Μηροκήλη

Η μηροκήλη εμφανίζεται στον μηριαίο δακτύλιο, ο οποίος εντοπίζεται ψηλά στη μέση κάθε μηρού, ακριβώς κάτω από το βουβωνικό κανάλι. Οι μηροκήλες δεν είναι ιδιαίτερα συνηθισμένες (2% όλων των κηλών και 6% όλων των βουβωνοκηλών), αλλά παρατηρούνται πιο συχνά στις γυναίκες (70% των μηροκηλών συμβαίνουν στις γυναίκες), πιθανώς λόγω της μεγαλύτερης διαμέτρου που έχει η πύελος, πράγμα που καθιστά μεγαλύτερο το μηριαίο κανάλι.

Αξίζει να αναφερθεί, πως περίπου οι μισές από τις μηροκήλες κάνουν την εμφάνισή τους, σαν έκτακτα περιστατικά και παρατηρείται μια μικρή διόγκωση ψηλά στον μηρό, η οποία συνοδεύεται από ελάχιστο πόνο.

Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που η μηροκήλη είναι επικίνδυνη, καθώς δεν προκαλεί ιδιαίτερα συμπτώματα, μέχρι να στραγγαλιστεί. Όταν συμβεί αυτό, η διόγκωση γίνεται επώδυνη και πολύ σκληρή, ενώ συνοδεύεται από συμπτώματα όπως εμετός και ναυτία.

Η μηροκήλη ανήκει στα είδη που πρέπει να επιδιορθώνονται νωρίς χειρουργικά, καθώς ο κίνδυνος στραγγαλισμού τους είναι άμεσος. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το μηριαίο κανάλι είναι αρκετά στενό και όχι ιδιαίτερα ελαστικό.

Ομφαλοκήλη

Η ομφαλοκήλη κάνει την εμφάνισή της, μέσω του ομφαλικού δακτυλίου. Όταν εμφανιστεί δίπλα από τον ομφαλικό δακτύλιο ονομάζεται παραομφαλική, ενώ όταν εμφανιστεί πάνω από τον ομφαλό, ονομάζεται υπερομφαλική.

Οι ομφαλοκήλες εμφανίζονται σαν διογκώσεις κάτω από το δέρμα και το μέγεθός τους ποικίλει, ανάλογα από το μέγεθος του χάσματος και από το μέγεθος του περιεχομένου τους. Τις περισσότερες φορές το περιεχόμενό τους αποτελείται από ενδοπεριτοναϊκό λίπος, επίπλουν ή έντερο.

Παρά το γεγονός ότι δεν προκαλεί πόνο, η ομφαλοκήλη πρέπει να χειρουργείται το συντομότερο δυνατό, καθώς, αφενός υπάρχει κίνδυνος να στραγγαλιστεί και αφετέρου, είναι πιο δύσκολο να διορθωθεί, σε περίπτωση που μεγαλώσει πολύ σε μέγεθος.

Επιγαστρική κήλη (ή κήλη λευκής γραμμής)

Η επιγαστρική κήλη εμφανίζεται σε ψηλότερο σημείο από την ομφαλοκήλη και για την ακρίβεια, στη µέση γραµµή της κοιλιάς, ακριβώς ανάµεσα στην ξιφοειδή απόφυση του στέρνου και τον ομφαλό.

Προβάλει ανάµεσα από τους δύο ορθούς κοιλιακούς, µε την τρύπα να βρίσκεται πάντα στην µέση της κοιλιάς, ενώ η διόγκωση μπορεί να είναι προς τη μία ή προς την άλλη πλευρά. H επιγαστρική κήλη δεν προκαλεί ιδιαίτερα συμπτώματα, εκτός αν γίνει πολύ μεγάλη σε μέγεθος.

Στις περισσότερες περιπτώσεις οι επιγαστρικές κήλες ανατάσσονται από μόνες τους, αλλά πάντα διατρέχουν τον κίνδυνο του στραγγαλισμού, γι’ αυτό και χρήζουν χειρουργικής αποκατάστασης.

Μετεγχειρητική κήλη

Η κοιλιοκήλη είναι το αποτέλεσμα της προβολής και πρόπτωσης  ενός μέρους κάποιου εσωτερικού οργάνου, που βρίσκεται εκτός της ανατομικής θέσης του και εντοπίζεται στην κοιλιακή χώρα, προκαλώντας εξόγκωμα σε εκείνο το σημείο.

Κοιλιοκήλη μπορεί να προκληθεί σε οποιοδήποτε σημείο του κοιλιακού τοιχώματος και ανάλογα με τα προκληθέντα αίτια και το σημείο όπου εμφανίζεται, χωρίζεται σε 3 διαφορετικά είδη:

• Επιγαστρική κήλη
• Ομφαλοκήλη
• Μετεγχειρητική κήλη

 

Αίτια

Ορισμένοι από τους παράγοντες που ενοχοποιούνται για τη δημιουργία κήλης, είναι οι ακόλουθοι:

• Οικογενειακό ιστορικό
• Γενετική προδιάθεση
• Χρόνια δυσκοιλιότητα
• Νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος
• Κάπνισμα
• Άρση βάρους – βήχας –καταπόνηση
• Παχυσαρκία
• Άρρεν φύλο
• Κύηση
• Κυστική ίνωση ή άλλες χρόνιες πνευμονικές παθήσεις
• Προηγούμενη εγχείρηση στην κοιλιακή χώρα
• Διαταραχές κολλαγόνου

Συμπτώματα της κήλης

Όσο παράδοξο κι αν φαίνεται, οι περισσότερες κήλες δεν πονάνε και ειδικά αυτές που είναι μεγαλύτερες σε μέγεθος. Ακριβώς όμως επειδή δεν υπάρχει πόνος, πολλοί ασθενείς θεωρούν λανθασμένα ότι δεν χρειάζονται χειρουργείο.

Αρχικά, μπορεί να μην είναι τίποτα άλλο από ένα μικρό εξόγκωμα, το οποίο δεν προκαλεί πόνο, παρά μόνο μια μικρή ενόχληση. Αυτή η ενόχληση, ενδεχομένως να επιδεινώνεται με τον βήχα ή με την άσκηση.

Σε πολλές περιπτώσεις, η κήλη είναι ανατάξιμη. Αυτό σημαίνει ότι το περιεχόμενό της μπορεί να επανέλθει στη φυσιολογική του θέση, από μόνο του. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις, όπου η κήλη μπορεί να εξελιχθεί σε «μη ανατάξιμη» ή αλλιώς «περισφιγμένη κήλη», όπου το περιεχόμενό της δεν μπορεί να επανέλθει πίσω στην κοιλιά, μέσα από το κοιλιακό τοίχωμα.

Στην περισφιγμένη κήλη παρατηρούνται συμπτώματα όπως πόνος, ναυτία, εμετός και απόφραξη και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε νέκρωση των εντερικών τμημάτων, με διάτρηση και σήψη.

Για αυτούς τους λόγους, όταν μια κήλη εκδηλωθεί και διαγνωσθεί, πρέπει να αποκατασταθεί χειρουργικά όσο το δυνατόν πιο σύντομα.

Διάγνωση της κήλης

Η ορθή και έγκυρη διάγνωση της κήλης πρέπει να γίνεται αποκλειστικά και μόνο από τον θεράποντα ιατρό, κατά τη διάρκεια της κλινικής εξέτασης. Σε αυτή την εξέταση, ο ιατρός έχει τον ασθενή σε όρθια στάση και τοποθετεί το δάχτυλό του στο εσωτερικό βουβωνικό στόμιο και τον βάζει να βήξει, με σκοπό να αυξηθεί η ενδοκοιλιακή πίεση.

Τότε νιώθει στο δάχτυλό του το περιεχόμενο της κήλης που κατεβαίνει από το στόμιο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθεί επικουρικά αξονική τομογραφία ή υπερηχογράφημα, για τη βοήθεια της διάγνωσης.

Χειρουργική αντιμετώπιση στην κήλη

Οι σύγχρονες επιλογές αντιμετώπισης της κήλης, είναι σαφώς περισσότερες και πιο αποτελεσματικές, σε σύγκριση με το πρόσφατο παρελθόν. Η χειρουργική αποκατάσταση, αποτελεί τον μοναδικό ενδεδειγμένο τρόπο αντιμετώπισης της κήλης, αφού με καμία άλλη μέθοδο δεν μπορεί να αποκατασταθεί το χάσμα, μέσα από το οποίο προβάλλει η κήλη.

Όπως σε κάθε χειρουργική επέμβαση, έτσι και στην περίπτωση της κήλης υπάρχουν κίνδυνοι, οι οποίοι πρέπει να σταθμίζονται και να λαμβάνονται υπόψιν, σε μια συζήτηση μεταξύ του ασθενή και του θεράποντα ιατρού, προκειμένου να λαμβάνεται η σωστή απόφαση.

Με την επιτυχημένη χειρουργική επέμβαση, ο ασθενής θα απαλλαχθεί από τις ενοχλήσεις που του προκαλεί η κήλη και θα αποτρέψει τη σταδιακή επιδείνωσή της ή την πρόκληση τυχόν άλλων επιπλοκών.

Κλασσική χειρουργική αντιμετώπιση

Η κλασσική χειρουργική αντιμετώπιση πραγματοποιείται υπό τοπική ή γενική αναισθησία και στη συνέχεια γίνεται μια μικρή τομή, όπου συρράπτεται και ενισχύεται το ασθενές σημείο δημιουργίας της κήλης, χρησιμοποιώντας τους ιστούς του ίδιου του ασθενή. Η παραμονή στο νοσοκομείο είναι 2 – 3 ημέρες.

Χειρουργική αντιμετώπιση με πλέγμα

Στη χειρουργική αντιμετώπιση με πλέγμα, ακολουθείται σχεδόν η ίδια διαδικασία με την  κλασσική χειρουργική αντιμετώπιση, με τη διαφορά ότι για την ενίσχυση του κοιλιακού τοιχώματος, χρησιμοποιείται συνθετικό πλέγμα, το οποίο είναι απόλυτα ανεκτό από τον οργανισμό.

Αυτή η μέθοδος προτιμάται, καθώς ελαχιστοποιεί την πιθανότητα υποτροπής και δημιουργεί ένα ακόμα καλύτερο τοίχωμα, από αυτό που είχε προηγουμένως ο ασθενής. Η παραμονή στο νοσοκομείο είναι 1 ημέρα.

Λαπαροσκοπική χειρουργική αντιμετώπιση στην κήλη

Η λαπαροσκόπηση αποτελεί την πιο πρόσφατη μέθοδο αντιμετώπισης της κήλης. Ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιείται περιλαμβάνει τη χρήση 2 τρυπών και τη βοήθεια ενός οπτικού συστήματος, το οποίο επιτρέπει την τοποθέτηση του πλέγματος από την εσωτερική μεριά του κοιλιακού τοιχώματος.

Οι ενδείξεις της είναι άριστες σχεδόν σε όλα τα είδη κήλης και η επιλογή της συγκεκριμένης μεθόδου είναι κάτι που θα αποφασιστεί από τον θεράποντα ιατρό. Ο ασθενής μετά την λαπαροσκοπική επέμβαση, είναι σε θέση να επιστρέψει στο σπίτι του, την επόμενη κιόλας μέρα.

Μετά το χειρουργείο

Η συνολική διαδικασία χειρουργικής αποκατάστασης της κήλης είναι σχεδόν τελείως ανώδυνη, ενώ μετεγχειρητικά, οι ενοχλήσεις από την τομή έχουν διάρκεια 3 – 4 ημερών και αντιμετωπίζονται επιτυχώς με τη χορήγηση απλών παυσίπονων.

Μετά από το χειρουργείο, ο ασθενής θα χρειαστεί περίπου 1 εβδομάδα για ανάρρωση στο σπίτι, χωρίς να κάνει κάποια έντονη εργασία, διατηρώντας όμως κανονική κινητικότητα. Μετά από αυτό το σύντομο διάστημα, ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει κανονικά στην εργασία του, χωρίς να σηκώνει βάρη ή να κάνει κάποια βαριά εργασία.

Τα ελαφρά βάρη και η γυμναστική μπορούν να επανέλθουν μετά από τους 3 μήνες, ενώ σε 6 μήνες ο ασθενής θα έχει καλύτερο κοιλιακό τοίχωμα από αυτό που είχε πριν υποβληθεί στην επέμβαση.